‘Voor hoogbouwliefhebbers worden het mooie tijden in Rotterdam’ 

 
Er is de afgelopen jaren flink bij gebouwd in Rotterdam. Zo worden er aardig wat hoge torens de lucht in geschoten. Rotterdam is dan ook dé hoogbouwstad van Nederland en is nu, met een hoogte van 215 meter, de hoogste wolkenkrabber van de Benelux aan het bouwen. En zo wordt de Rotterdamse architectuur steeds meer uitgebreid met nieuwe gebouwen. Maar is al die nieuwe hoogbouw wel goed voor de toekomst van Rotterdam? 

Govert van der Heijden copyright artofrotterdam.com

Govert van der Heijden, een Rotterdamse kunstenaar en illustrator, haalt een groot schilderdoek tevoorschijn en laat zien waar hij mee bezig is, op het doek zie je het begin van een schilderij van de skyline van Rotterdam. “Als ik als kind bij mijn ouders in de auto zat en ik zag ergens in de verte de stad liggen met de hoge gebouwen in het centrum, dan keek ik er altijd met bewondering naar en dacht ik: ‘wauw wat een mooie grote stad’.” 

Van der Heijden maakt voornamelijk schilderijen en prints van de Rotterdamse architectuur.  Als je in zijn werkplek aan huis komt zie je hier en daar wat van zijn werk staan. Het opvallendst is een mooie grote tekening in zwart en wit waar je Rotterdam vanuit een vogelvluchtperspectief ziet, “Deze is het populairst, mensen willen graag alles van Rotterdam in een schilderij”. 

Architectuurstad

Rotterdam is door vele architecten verkozen tot de architectuurstad van Nederland. 
Oud-burgemeester Bram Peper, heeft in zijn tijd (1982-1998) bijgedragen aan de komst van de skyline in Rotterdam. Peper vond dat Rotterdam als Europese metropool op de kaart moest staan en zo werd eind jaren tachtig het Weena opgevuld met wolkenkrabbers. Ook staan de hoogste gebouwen van Nederland in Rotterdam, denk aan de Maastoren, de Montevideo en de Rotterdam. Govert beschrijft de Rotterdamse architectuur als rauw, zakelijk en vernieuwend. “Rotterdam is on-Nederlands en gaat meer richting een Amerikaanse stad, vanwege de wolkenkrabbers en de brede straten. Er is ook niet meer echt een oud centrum waardoor je meer het gevoel krijgt in een grote stad te zijn.” 

Dag van de architectuur

Dat architectuur leeft in Rotterdam, is ieder jaar terug te vinden tijdens de Dag van de Architectuur, dit jaar op zaterdag 20 juni en zondag 21 juni. Op die dagen staan de bijzondere architectuur van Rotterdam in de spotlights. En tijdens het weekend kan je de architectuur van de stad ontdekken door verschillende activiteiten, zoals een gebiedswandeling, rondleidingen en presentaties. Ook de Dag van de Architectuur houdt zich druk bezig met alle ontwikkelingen in de stad. Zo vertelt Rianne Groen van OMI Rotterdam, dat ze altijd proberen recent opgeleverde gebouwen met een architectonische waarde in het programma op te nemen. OMI is een publiek centrum voor architectuur, OMI biedt partners ruimte om hun stadsprogramma’s te presenteren. 
Rianne Groen vertelt ook dat ze kijken naar bouwplaatsen, zoals het Depot van Boijmans. Verder hebben ze Up:Town, nieuw hoogbouw in het maritiem district, in het programma opgenomen. Up:Town zat voorheen als bouwplaats in het programma. Ook gaan ze aan de slag met het Forum complex rondom de Donner aan de Coolsingel. Het Forum complex is nog in uitvoering en gaat bestaan uit woningen, winkels en kantoren. In april komt er meer informatie over het programma. 

De Zalmhaven 

Er worden er ook steeds meer hoge gebouwen bij gebouwd in Rotterdam. De Zalmhaventoren is er daar een van. De toren wordt gebouwd in het Scheepvaartkwartier, vlakbij de Erasmusbrug en als je er voorbijloopt is al een klein stuk van de hoge toren te zien. De wolkenkrabber wordt onderdeel van de Zalmhaven. Uiteindelijk komen er drie gebouwen te staan waarvan de Zalmhaventoren de hoogste wordt. De drie torens bieden woonruimte. Er komen appartementen, penthouses en herenhuizen in. 

Zalmhaventoren in de bouw copyright Emma Meijer

Dirk Schennink van RTM XL, een online publieksplatform van liefhebbers van Rotterdam, hoogbouw en stedelijke ontwikkeling, vertelt dat de site zelfs is ontstaan door de komst van de Zalmhaventoren. Ze zijn 12,5 jaar geleden opgericht, juist om de ontwikkelingen van het gebouw mogelijk te maken. “Er was heel veel weerstand uit de wijk, veel mensen vonden het gebouw te hoog. Er was nergens een positief geluid te horen. Daarom dachten wij toen: wij willen eigenlijk wel dat positieve geluid laten horen want er zijn heel veel mensen die het wel leuk vinden, alleen daar hoor je niks over.” Schennink heeft van de ontwikkelaar en de gemeente begrepen dat de site uiteindelijk ook een rol heeft gespeeld in de komst van de Zalmhaventoren. “En hij is in de loop van de tijd alleen maar hoger geworden, dus dat is alleen maar leuker.” BAM bouw en techniek is nu druk bezig met de bouw van de drie torens. 

Een ander hoogbouw wat nu in uitvoering is, is The Cooltower. Het gebouw komt tussen de Witte de Withstraat, de Schiedamsedijk en het Vasteland en wordt 154 meter hoog. Met de bouw van The Cooltower zijn ze nog minder ver dan de Zalmhaventoren. Er zijn nu drie verdiepingen te zien, maar het lijkt nog lang niet op de toren die er, volgens plan, in 2021 hoort te staan. Van veraf herken je de bouwplaats alleen door de hijskraan die er staat. 

Hoogbouw

De eerste wolkenkrabber van Nederland stond ook in Rotterdam, dat was het Witte Huis en werd eind negentiende eeuw gebouwd. En het is bijna niet meer voor te stellen maar het Witte Huis was toen met zijn 42 meter het hoogste kantoorgebouw van Europa. Uiteraard is Van der Heijden ook op de hoogte van de actuele ontwikkelingen in de hoogbouw in Rotterdam. “Ik heb weinig ontwerpen langs zien komen waarvan ik dacht: dat is echt vernieuwend. Bijvoorbeeld de Zalmhaventoren, dat is gewoon recht toe, recht aan en zou ook in Londen of New York kunnen staan. En dat vind ik jammer, ik vind het wel mooi dat het hoog is en dat het een statig gebouw is. Maar ik vind het leuker als er wat meer bijzondere gebouwen zijn, zoals de Markthal en de Erasmusbrug. Er komt bijvoorbeeld een houten gebouw naast het Centraal Station, dat vind ik heel tof. Van mij mag het allemaal wel wat unieker qua ontwerp.”

Schennink vindt juist dat er in Rotterdam veel verschillende gebouwen te zien zijn en hoopt dat er nog veel hoge gebouwen bij komen in Rotterdam. “Het heeft meerdere voordelen, je kan meer mensen op een klein stukje grond kwijt en dat zorgt ervoor dat je niet hoeft uit te breiden in groengebieden aan de rand van de stad. En er wonen nog steeds relatief weinig mensen in het centrum van Rotterdam in vergelijking met andere steden. Wij vinden het alleen maar leuk als er meer mensen en gebouwen in Rotterdam komen.”

De Rotterdammers

Vroeger dacht Govert altijd, hoe meer hoge gebouwen, hoe beter. Maar daar denkt hij tegenwoordig anders over. “Ik ben in steden geweest zoals Vancouver en Hong Kong en dat zijn ook echte hoogbouw steden. Maar dat is echt alleen voor rijke mensen die daar kunnen wonen en werken, zo krijg je best een saai centrum. En de charme van Rotterdam is dat alle lagen van de bevolking hier wonen en werken en dat moet wel behouden blijven.” 
Dirk denkt er iets anders over. “De Rotterdammers zullen niet vertrekken door de ontwikkeling van de torens, maar door het verloop van de ontwikkelingen in de oude stadswijken. Daar worden veel sociale huurwoningen gesloopt en duur teruggebouwd. Dus wij zeggen bouw net zoveel woningen terug als dat er stonden, want dat gebeurt nu ook niet. En er is ook vraag naar duurdere appartementen.”

Toekomst Rotterdamse Architectuur

“In de toekomst denk ik dat de stad een heel stuk drukker wordt. En er komen sowieso veel torens bij en dat weten we ook al. Ik denk dat het voor de architectuurfans en de hoogbouwliefhebbers mooie tijden worden in Rotterdam” vertelt Schennink. Volgens iemand die wekelijks de Rotterdamse gebouwen na schildert, kan er op het gebied van evenwicht tussen de gebouwen wel wat veranderd worden. “Ik vind het mooi als de stad van veraf ook een mooi plaatje is, dat de gebouwen op elkaar afgestemd zijn en dat er mooie vormen ontstaan. Als je bijvoorbeeld op Delfshaven op een dak zou staan, dan zie je over heel de horizon gebouwen maar er zit geen eenheid in. Ik zou het leuk vinden als Rotterdam als voorbeeld gaat dienen als stad voor Nederland en de rest van de wereld. En dat het een inclusieve stad wordt.”